16-22 Mart Dünya Tuza Dikkat Haftası

Dünya Sağlık Örgütü; hipertansiyon, kalp hastalıkları, böbrek hastalıkları başta olmak üzere obezite, diyabet ve bazı kanser türlerinden korunmak ve kemik sağlığını olumsuz etkilememek amacıyla günlük olarak tüketilmesi gereken tuz miktarını günde 5 gram olarak önermektedir.

2008 yılında Türkiye Hipertansiyon ve Böbrek Hastalıkları Derneği’nin yaptığı ve ülke genelini yansıtan “Türk Toplumunda Tuz Tüketimi Çalışması”na göre tuz tüketimimizin günde 18 gram olduğu belirlenmiştir.

2012’ de tekrarlanan “Türk Toplumunda Tuz Tüketimi Çalışması”na  göre tuz tüketimimizin biraz azalmakla beraber halen sağlığımızı olumsuz etkileyebilecek düzeyde olduğu saptanmıştır (15 gr/gün). 

Obezite; çocukluk çağında kardiyolojik hastalıklar gibi komorbid durumların eşlik ettiği en yaygın gözlenen kronik hastalıklardan birisidir. Özellikle çocukluk döneminde obezite ve kardiyovasküler problemlerin başlayabileceği belirtilmekte, küçük çocukluktan itibaren diyetle aşırı tuzun alımındaki  artışa bağlı olarak bu hastalıklarda anlamlı bir artış olduğu ifade edilmektedir.

Çocukların enerji gereksinmesi daha düşük olduğundan önerilen sodyum/tuz seviyesi yetişkinlere göre daha düşüktür. Çocuklar genellikle hassas gruplar olarak düşünülmektedir. Yetişkinler gibi çocukların da önerilenden daha fazla tuz tükettiği  tespit edilmiştir.

Dünya Sağlık Örgütü, sadece yetişkinler için değil,  2-15 yaş grubu çocuklarda da kan basıncının kontrolü için günlük tuz tüketiminin azaltılmasını önermektedir.  Yetişkinler için günlük önerilen maksimum sodyum miktarı 2g/gün (5 g/gün tuz) iken çocuklarda da enerji gereksinmesine göre daha aşağıya doğru ayarlanması gerekmektedir. Erken deneyimlerin ileriki yaştaki sodyum alımı için belirleyici olduğu gösterilmiştir. Bu nedenle bebek ve küçük çocukların yüksek oranda sodyuma maruz kalmaması gerektiği belirtilmektedir.

Aşırı tuz tüketimi sonucunda çocuklarda oluşan hipertansiyon;  yetişkinlikte hipertansiyona yatkın olmaya,  kardiyovasküler hastalıkların erken gelişimine ve erken ölümler için risk oluşumuna   neden olur.
Yüksek miktarda sodyum/tuz tüketimi ve fazla kilolu /obezite olma durumu çocuklardaki hipertansiyon için önemli bir risk faktörüdür.
Çocuklukta sodyum/tuzun aşırı alımı; pre-hipertansiyon için risktir. 
Hipertansiyon oluşum riski için;  sodyum/tuz alımı ile vücut ağırlığı arasında sinerjik bir etkileşim vardır.

Çocukluk döneminde tuz miktarı sınırlanması ile beraber tüketilen tuzun iyotlu olmasına dikkat edilmelidir. İyot; anne karnından başlayarak bebeklik ve çocuklukta beyin gelişimi  ve optimal mental fonksiyonlar için  gerekli bir elementtir.

Araştırmalar çocukluk ve adölesan çağındaki beslenme alışkanlıklarının daha sonraki yaşamlarındaki beslenme şeklini etkilediğini göstermiştir. 

Besin tercihleri, beslenme alışkanları ve kararları çocukluk döneminde başlar ve yaşam boyunca devam eder.

Tuz ve tuzlu besinlerin sevilmesi tercih haline gelmesi öğrenilen bir durumdur.  Bu nedenle çocuklarda tuz tadının gelişmemesi yaşamsal öneme sahiptir. Aşırı tuz alımı kan basıncını etkileyerek çocuklarda yüksek kan basıncı, osteoporoz, astım gibi solunum yolu hastalıkları, mide kanseri ve obezite gibi birçok hastalığa yatkınlığı artırabilmektedir.

Tuz tüketimini azaltmak için;

Yemek hazırlarken daha az tuz kullanın
Masadan tuzlukları kaldırın
Az ama iyotlu tuz kullanın
Tuzlu atıştırmalıkların tüketimini kısıtlayın
Benzer ürünlerden daha düşük sodyum/tuz içereni tercih edin

“Daha Sağlıklı Gelecek için Tuzu Azaltın”